Borstgezondheid begrijpen
Borstgezondheid is een belangrijk aspect van algemene reproductieve gezondheid. Je borsten ondergaan natuurlijke veranderingen gedurende je menstruatiecyclus, en het begrijpen van deze veranderingen kan je helpen om goede borstgezondheid te behouden en te herkennen wanneer iets medische aandacht nodig heeft.
Normale borstveranderingen tijdens je cyclus
Je borsten zijn gevoelig voor hormonale veranderingen gedurende je menstruatiecyclus:
Menstruatiefase (Dag 1-5)
- Borsten kunnen minder gevoelig en gezwollen aanvoelen
- Grootte kan terugkeren naar baseline
- Tepelgevoeligheid kan afnemen
Folliculaire fase (Dag 6-14)
- Borsten voelen doorgaans normaal aan
- Minimale gevoeligheid of zwelling
- Goede tijd voor borstonderzoek
Eisprong (Rond dag 14)
- Sommige vrouwen ervaren milde borstgevoeligheid
- Tepels kunnen gevoeliger worden
- Borstomvang kan licht toenemen
Luteale fase (Dag 15-28)
- Borsten kunnen gevoelig, gezwollen of zwaar aanvoelen
- Tepels kunnen gevoeliger zijn
- Borstomvang kan toenemen met maximaal één cupmaat
- Sommige vrouwen ervaren borstpijn (mastalgie)
Borstonderzoek
Regelmatig borstonderzoek helpt je om vertrouwd te raken met je normale borstweefsel en eventuele veranderingen vroegtijdig te detecteren. Zo voer je een borstonderzoek uit:
Visuele inspectie
- Sta voor een spiegel met je armen langs je zij
- Kijk naar veranderingen in grootte, vorm of contour
- Controleer op huidveranderingen, putjes of rimpeling
- Onderzoek je tepels op veranderingen in uiterlijk
- Herhaal met je armen boven je hoofd
Fysiek onderzoek
- Ga liggen en plaats een kussen onder je rechterschouder
- Gebruik je linkerhand om je rechterborst te onderzoeken
- Gebruik de toppen van je vingers in een cirkelvormige beweging
- Dek de hele borst af van sleutelbeen tot BH-lijn
- Herhaal bij de linkerborst met je rechterhand
Wanneer een zorgverlener raadplegen
Neem contact op met je zorgverlener als je het volgende opmerkt:
- Nieuwe knobbels of verdikking in borstweefsel
- Veranderingen in borstgrootte of -vorm
- Huidveranderingen (roodheid, putjes, rimpeling)
- Tepelafscheiding (vooral als deze bloederig is)
- Aanhoudende borstpijn die je cyclus niet volgt
- Veranderingen in tepelverschijning of gevoeligheid
Borstgezondheid en anticonceptie
Hormonale anticonceptie kan borstgezondheid beïnvloeden:
- Anticonceptiepillen - Kunnen borstgevoeligheid veroorzaken, vooral in de eerste maanden
- Hormonale spiraaltjes - Hebben over het algemeen minimale borsteffecten
- Implantaten en injecties - Kunnen borstveranderingen veroorzaken vergelijkbaar met zwangerschap
- Niet-hormonale methoden - Geen direct effect op borstweefsel
Borstgezondheid behouden
Hier zijn enkele tips voor het behouden van goede borstgezondheid:
- Draag ondersteunende BH's - Vooral tijdens sport en wanneer borsten gevoelig zijn
- Handhaaf een gezond gewicht - Obesitas kan het risico op borstkanker verhogen
- Beperk alcoholconsumptie - Overmatig drinken verhoogt het risico op borstkanker
- Blijf lichamelijk actief - Regelmatige beweging kan het risico op borstkanker verminderen
- Eet een uitgebalanceerd dieet - Focus op fruit, groenten en volkorenproducten
- Rook niet - Roken verhoogt verschillende kankerrisico's
Borstgezondheidsscreening
Regelmatige screening is belangrijk voor vroege detectie:
- Klinisch borstonderzoek - Uitgevoerd door zorgverleners tijdens routinebezoeken
- Mammogrammen - Röntgenbeeldvorming van borstweefsel, doorgaans beginnend op 40-50 jarige leeftijd
- Borstonderzoek - Maandelijks zelfonderzoek om vertrouwd te raken met je lichaam
Veelvoorkomende borstproblemen
Veel borstveranderingen zijn normaal en niet zorgwekkend:
- Fibrocystische veranderingen - Knobbelige, gevoelige borsten die veranderen met je cyclus
- Borstcysten - Vloeistofgevulde zakjes die kunnen komen en gaan
- Fibroadenomen - Goedaardige vaste knobbels die vaak voorkomen bij jonge vrouwen
- Mastalgie - Borstpijn die vaak cyclisch is